TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Adalet Bakanlığının 2023 yılı bütçe görüşmelerine başlandı.
ANKARA (İGFA) - TBMM'deki Komisyon, AK Parti Bingöl Milletvekili Cevdet Yılmaz başkanlığında toplandı.
Komisyonda, Adalet Bakanlığının yanı sıra Kişisel Verileri Koruma Kurumu, Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu, Türkiye Adalet Akademisi, Hakimler ve Savcılar Kurulu, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştayın 2023 yılı bütçeleri de ele alınacak.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, bakanlığının 2023 yılı bütçesinin sunumunu yaptı.
Basım, yayım ve ifade hürriyetini tahkime yönelik düzenlemelere değinen Bozdağ, kanuna uygun şekilde basın işletmesi olarak kurulan basımevi ve eklentileriyle basın araçlarının suç aleti olduğu gerekçesiyle zapt ve müsadere edilmesini veya işletilmekten alıkonulmasını Anayasa hükmüyle yasakladıklarını söyledi.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, çocuk haklarını ilk defa Anayasa'ya koyarak, çocuğun üstün yararını ve her türlü istismara ve şiddete karşı çocukları korumayı, devlete ve idareye anayasal bir görev olarak yüklediklerini dile getirdi.
Sendikal hakları genişletip, güçlendirdiklerini dile getiren Bozdağ, memur ve diğer kamu görevlilerine toplu sözleşme yapma hakkı verdiklerini, herkesin kendisi ve kamuyla ilgili bir konuda bilgi edinmesini hak olarak anayasal güvenceye kavuşturduklarını, herkese idarenin işleyişiyle ilgili şikayetleri için kamu denetçisine başvuru hakkı tanıdıklarını anımsattı.
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, şunları kaydetti:
"Anayasa'da güvence altına alınmış temel hak ve hürriyetlerden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasında bulunan herkese, hak ihlalinin tespiti ve hak ihlali kararı almak için Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulunma hakkı tanıyarak, temel hak ve hürriyetler için yeni ve güçlü bir anayasal ve yargısal güvence oluşturduk. Temel hak ve hürriyetlerle ilgili değişiklikler yanında yaptığımız diğer önemli reformlarla da cumhuriyetimizin hukuk devleti vasfını güçlendirdik. Yargı yetkisini Türk milleti adına kullanan bağımsız mahkemelerin, aynı zamanda tarafsız mahkemeler olduğu Anayasa'da açıkça ifade edilerek yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığı daha da tahkim edildi. Sıkıyönetim ilanına izin veren Anayasa hükümlerini yürürlükten kaldırdık".
Anayasa Mahkemesini yeniden yapılandırdıklarını ifade eden Bakan Bozdağ, "Anayasa Mahkemesine, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerinden üye seçimine son vererek ve Anayasa Mahkemesi üyelerinin ilk defa halkın seçtiği Cumhurbaşkanı ve TBMM tarafından seçilmesi usulünü benimseyerek Anayasa Mahkemesine demokratik meşruiyet kazandırdık. Hakimler ve Savcılar Kurulunu yeniden yapılandırdık. Seçilen üye kaynaklarını çeşitlendirdik ve seçim usulünü değiştirdik." diye konuştu.
Hakim ve savcıların denetiminin, Adalet Bakanına bağlı teftiş kurulundan alınarak Hakimler ve Savcılar Kuruluna bağlı teftiş kuruluna verildiğini belirten Bozdağ, Hakimler ve Savcılar Kuruluna idari ve mali özerklik kazandırdıklarını, bu reformların, cumhuriyetin hukuk devleti vasfı ile yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını güçlendirdiğini vurguladı.
Hak aramanın önündeki engel ve yasakları kaldırdıklarını ifade eden Bozdağ, cumhurbaşkanının resen imzaladığı karar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil yargı mercilerine başvuru yasağını kaldırdıklarını, cumhurbaşkanının tek başına yapacağı işlemlere karşı Anayasa ile kapatılmış olan yargı yolunu açtıklarını anımsattı.
Adalet Bakanı Bozdağ, ceza adalet ve infaz sistemini yenilediklerini, adli sicil ve istatistik alanında yeni adımlar attıklarını da hatırlattı.
Hakim, savcı ve personel sayıları ile ilk derece genel ve ihtisas mahkemelerinin sayılarının arttırıldığını anımsatan Bozdağ, istinaf kanun yolunun Türkiye'ye yeniden kazandırılarak yüksek mahkemelerin iş yükünün azaltıldığını dile getirdi.
Adli süreçlerde de SEGBİS ve e-Duruşma uygulamalarının başlatıldığını hatırlatan Bozdağ, vatandaşlara internet üzerinden dava açabilme ve işlem yapabilme imkanı tanındığını, elektronik tebligat uygulamasına geçildiğini, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri olan uzlaştırma ve arabuluculuk müesseselerini de hukuk sistemine kazandırdıklarını ifade etti.
Bozdağ, mirasçılık belgelerini noterlerden de alabilme imkanının getirildiğini, idari yargıda ivedi yargılama, ceza muhakemesinde ise basit yargılama ve seri muhakeme usullerinin yürürlüğe konulduğunu, daha önce suç olarak kabul edilen bazı ceza hükümlerinin de idari para cezasına tabi kılınarak suç olmaktan çıkarıldığını belirtti.
Bekir Bozdağ, ilk derece adli ve idari yargı ile Adli Tıp Kurumunda hedef süre uygulamasının hayata geçirildiğini, Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından da hedef süre kapsamında performans esaslı izleme ve değerlendirme sisteminin kurulduğunu, bütün bu değişikliklerin yargılamaların makul sürede sonuçlanmasına önemli katkılar sağladığını söyledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kamuoyuna açıkladığı Türkiye Yüzyılı Vizyonu'nun en önemli başlığının yeni bir anayasa olduğunu anımsatan Bozdağ, şöyle devam etti:
"Herkesin ve her kesimin kendini hür hissettiği ve katkı verdiği demokratik bir ortamda yeni anayasa yapmak, bizim değişmez ve değiştirilemez gündemimizdir. Vazgeçilmez hedefimizdir. Türkiye'de yeni anayasayı parti programına ve seçim beyannamesine koymayan parti neredeyse yoktur. Bu gerçekliğe rağmen bugüne kadar Türkiye'de maalesef yeni anayasa yapılamamıştır. Türkiye'de herkesin ve her kesimin üzerinde müttefik olduğu halde yapamadığı tek şey yeni anayasadır. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılına ve diğer bir anlatımla Türkiye Yüzyılı'na, yeni anayasa ile başlamak ülkemizi ve milletimizi daha da güçlendirecektir. Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılını, Türkiye Yüzyılı olarak inşa edebilmemiz için, yeni ve sivil bir anayasaya olan ihtiyacımız tartışmasızdır. Hiç şüphesiz ki yeni anayasayı hazırlamak ve yürürlüğe koymak Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerimizin yetkisindedir. Adalet Bakanlığı olarak yeni anayasa çalışmalarına azami katkı verme hususunda büyük bir gayret içerisinde olduğumuzu, Türkiye'nin bugüne kadarki müktesebatını inceleyip nasıl bir yeni anayasa oluşturulacağı konusunda çalışmalar yürüttüğümüzü ve bu konularda hem meclisimize hem de hazırlık çalışması yürüten komisyonlarımıza destek vereceğimizi buradan bir kez daha ifade etmek isterim."
Bakan Bozdağ, "Adalet ve erdem, Türkiye Yüzyılı Vizyonu'nun en önemli yapı taşlarından biridir" ifadelerini kullandığı konuşmasında, adaletin, devleti ve milleti ayakta tutan ve koruyan en büyük güç olduğunu kaydetti.
Bozdağ, geçmişten bugüne adalet hizmetleriyle ilgili politikayı "adalete güveni artırmak, yargı hizmetlerinden memnuniyeti yükseltmek, mülkün temeli olan adaleti ayakta tutmak, adaletin vaktinde tecellisini sağlamak, yargının bağımsızlığı ve tarafsızlığını tahkim etmek ile Cumhuriyet'in hukuk devleti vasfını daha da güçlendirmek" esasları üzerine inşa ettiklerini vurguladı.
Bekir Bozdağ, "Bu hedeflere ulaşmak için pek çok konuda köklü değişiklikler ve önemli reformlar yaptık. Aynı anlayışla, yeni dönemde de çalışmalarımızı ve adalet politikalarımızı geliştirmeye devam edeceğiz." diye konuştu.
Bakan Bozdağ, sunumunda Adalet Bakanlığının teşkilat yapısı ve adalet hizmetleri konusunda da bilgi verdi.
Hakim sayısının 2002'de 9 bin 349 olduğunu 2022'de 22 bin 747'ye çıktığını aktaran Bozdağ, artış oranının yüzde 143 olduğunu bildirdi.
Bozdağ, 2002'de 1725 kadın hakim ve savcının görev yaptığını, bugün ise 7 bin 106 olduğunu, artış oranının yüzde 312 olduğunu kaydetti.
Makul sürede yargılamayı sağlamak ve kararlardaki isabet oranını artırmak için yapılan işlerden birinin hakim savcı sayısının arttırılması olduğunu, bunun yanında mahkeme sayılarının da arttırıldığını belirten Bozdağ, "Adli yargı ilk derecede 2002 yılında adli yargıda 3 bin 581 mahkeme varken şu anda 6 bin 950 mahkememiz var, yüzde 94 artış sağlanmış. İlk derece idari yargıda 146 mahkememiz varken şu anda 214 var, yüzde 47 oranında bir artış sağladık." diye konuştu.
Bakan Bozdağ, Adalet Bakanlığının bütçesinin 2002'de 808 milyon lira olduğunu, 2023'te ise kabul edilmesi halinde 75 milyarın üzerinde olduğunu dile getirerek, bunun toplam bütçedeki payının 1,57 olduğunu söyledi ve "Biz bu bütçeyle inşallah adalet hizmetlerinin etkin ve verimli yürütülmesi için Bakanlık olarak elimizden gelen gayret ve çabayı 2023'te göstereceğiz" dedi.
Bakan Bozdağ'ın ardından yüksek mahkemeler adına bütçe görüşmelerine katılan temsilciler de kurumları adına sunum yaptı.