Bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde antibiyotikler sıklıkla kullanılıyor. Ancak uygunsuz ve sürekli kullanım bakterilerin antibiyotiklere direnç kazanmasına neden oluyor ve enfeksiyon tedavileri zorlaşıyor. Aksaray Üniversitesi (ASÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Pamuk Algı, antibiyotiklerin yerini alabilecek yeni bir proje geliştirdi. Antibakteriyel hidrojeller oluşturmayı içeren proje, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından da destekleniyor.
ASÜ Sabire Yazıcı Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melek Pamuk Algı, bakteriyel enfeksiyonların kolera, menenjit ve mide kanseri gibi birçok hastalığın yanı sıra gıda zehirlenmelerine de sebep olabildiği ve küresel çapta insan sağlığını tehdit eden ciddi bir sorun haline geldiğini belirtti. Penisilinin keşfinden itibaren antibiyotiklerin bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde çok etkili olduğunu söyleyen Prof. Pamuk Algı, “Ancak, uygunsuz ve aşırı antibiyotik kullanımı dirençli bakterilerin ortaya çıkmasına, bu da giderek artan sayıda enfeksiyona neden olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl, ilaca dirençli bakteriler nedeniyle, küresel düzeyde 700 bin insan hayatını kaybetmektedir. Bu sayının 2050’li yıllarda milyonlarla ifade edileceği öngörülmektedir” dedi.
- Antibakteriyel Malzeme Geliştirilmesi Zorunlu Hale Geldi -
Antibiyotiklerin tesiri azaldıkça tedavilerin de zorlaştığına dikkat çeken Melek Pamuk Algı, enfeksiyonların komplikasyonlar, hastanede kalış sürelerinin uzaması, sağlık maliyetinin yükselmesi ve ölüm oranlarının artmasına neden olabildiğini vurguladı. Antibiyotiklerin kullanımında muhtemel bir sona doğru yaklaşıldığını da dile getiren ASÜ Öğretim Üyesi, “Antibiyotiklerin yerini alabilecek antibakteriyel malzeme ve teknolojilerin geliştirilmesi artık zorunlu bir hale gelmiştir. Bu gerçekliklerden hareketle ve yenilikçi bir yaklaşımla, antibakteriyel hidrojeller geliştirmeyi planladık. Hidrojeller günümüzde yara bakımı ve yara tedavileri ile yapay organlar, kontakt lensler ve kendini onarabilen akıllı malzemeler gibi alanlarda kullanılıyor. Biz de ekip olarak, ‘Krokoninlerle Çapraz Bağlayıcı Mühendisliği: Fototermal Antibakteriyel Hidrojeller’ isimli bir proje hazırladık” dedi.
- Bakteriler, Üretilen Malzemeye Direnç Gösteremeyecek -
Elde edilecek hidrojellerin düşük yan etkileri münasebetiyle antimikrobiyal çalışmalar için elverişli olduğunu ifade eden Pamuk Algı, tasarladıkları malzemelerin bakterilerin direnç göstermesine imkân vermeyeceğini belirtti. Proje hedeflerine ilişkin bilgiler de veren Pamuk Algı, şöyle devam etti: “Geliştireceğimiz malzemeler ışıkla aktifleştirildiğinde antibakteriyel etki gösterecek. Bu nedenle doku özelliklerini bozmayacak. Ayrıca bu malzemeler yalnızca bakterilere karşı değil, diğer patojenlere karşı da geniş spektrumlu bir antimikrobiyal etki sağlayabilecek.” Prof. Dr. Melek Pamuk Algı’nın çalışma ekibi, ASÜ öğretim Üyeleri Prof. Dr. Fatih Algı ve Prof. Dr. Meltem Aşan Özüsağlam ile yüksek lisans öğrencileri Dönay Çungur, Hülya Tamer ve Ali Sağlam’dan oluşuyor. Çalışma, “1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı” kapsamında destekleniyor.
- İki Proje ve Üç Patent Başvurusu da Çalışmalar Arasında -
Prof. Melek Pamuk Algı, projenin hazırlık aşamasında yoğun şekilde çalıştıklarını belirterek, bu çalışmaya katkı sunan tüm ekip arkadaşlarına teşekkür etti. Açıklamasının son kısmında TÜBİTAK 1001 projelerinin önemine ve devam eden farklı çalışmalarına dair de bilgiler aktaran ASÜ Öğretim Üyesi, “1001 projeleri oldukça prestijli ancak desteklenme oranı düşük projeler arasında yer almaktadır. Projemizin desteklenecek olmasını üniversitemiz adına da oldukça memnuniyet verici bir gelişme olarak yorumluyoruz. Yaptığımız çalışmalar bunlarla da sınırlı değil. Hâlihazırda araştırma laboratuvarlarında iki farklı projenin daha hazırlıklarını sürdürüyoruz. Bu projelerimizden birisi TÜBİTAK 1001, diğeri ise TÜBİTAK 3501 kapsamında hazırlanan çalışmalardır. Bunların yanı sıra ASÜ destekli üç ulusal patent başvurumuz da var” dedi.
ASÜ Rektörü Prof. Dr. Alpay Arıbaş, heyecan oluşturan çalışması münasebetiyle Prof. Dr. Melek Pamuk Algı ve tüm ekibini kutlayarak, başarı dileklerinde bulundu.